Izložbu otvara prof. dr Miloš
Arsenijević, dekan
Filozofskog fakulteta u Beogradu, a pozdravne reči upućuju prof. dr
Aleksandar Jerkov, direktor Univerzitetske biblioteke i Matijas Miler Viferig, direktor Gete
instituta u Beogradu. O filozofima nemačkog klasičnog idealizma govori prof. dr
Zdravko Kučinar. Autori izložbe i pratećeg kataloga su Dragana Mihailović i Vuka
Jeremić, bibliotekari savetnici u Univerzitetskoj biblioteci.
Izložba u čast filozofa
nemačkog klasičnog idealizma označava početak dogovorene dugoročne saradnje između Univerzitetske biblioteke “Svetozar
Marković“ i Filozofskog fakulteta u Beogradu. Herojsko doba filozofije je prva publikacija u projektovanoj kolekciji naslovljenoj Velikani filozofskih nauka, kroz koju će biti predstavljene ključne
figure filozofije, psihologije, sociologije i srodnih nauka. Neposredan
povod jeste podudaranje godišnjica rođenja
i smrti Imanuela Kanta i godišnjica smrti J. G. Fihtea i F. V. J. Šelinga. A kako bez uvida u delo i uticaj G. V. F. Hegela nije moguće steći potpunu
predstavu o nemačkom klasičnom idealizmu, ovaj filozof je neizostavno
pridružen prethodno pomenutim.
Jubileji filozofa
nemačkog klasičnog idealizma obeležavaju se sa namerom da,
osim života i stvaralaštva velikih
mislilaca, takođe bude predstavljen i jedan blistav i neponovljiv period
u kome je filozofija postigla najintenzivniji razvoj u svojoj istoriji od
antičkih vremena. Impresivno je što se uzlet nemačke filozofske misli desio u jednom izvanredno kratkom vremenskom periodu – od objavljivanja Kantove Kritike
čistog uma 1781. godine do pojavljivanja Hegelove Fenomenologije duha1807. što je otprilike oko četvrt veka.
Katalog sadrži pregled
života i stvaralaštva ovih mislilaca kroz četiri uporedna toka, smeštena u
kulturno-istorijski okvir Nemačke toga doba, koji obuhvata period od Kantovog
rođenja do Šelingove smrti – niz od ukupno 130 godina. Da bi se stekla potpunija
predstava o duhu tih izuzetnih godina,
paralelno sa detaljima iz biografija ovih filozofa u hronologiju su uključeni i osvrti
na prelomne društveno istorijske
događaje kao i na centralna epohalna pitanja. Uz uporednu
hronologiju Kanta, Fihtea, Šelinga i Hegela, opremljenu raznorodnim
ilustrativnim materijalom i dopunjenu prikazom razvoja nemačke književnosti u vreme kada ona takođe doživljava svoj vrhunac upravo u čvrstom prepletu
sa filozofijom, data su i krajnje sažeta ali nezaobilazna podsećanja na njihove
međusobne odnose, živu predavačku praksu, sadržinu njihovih radova i osnovne
filozofske ideje. Mnogobrojni fragmenti iz različitih tumačenja priloženi su uz
hronologiju kao podsticajne uputnice za dodatnu literaturu, pri čemu je
prednost data domaćim tumačima i univerzitetskim profesorima filozofije.
Od velike važnosti za
Univerzitetsku biblioteku je prilika da predstavi bogatstvo svoga fonda i
podseti korisnike na vrednu kolekciju originalnih i prevedenih
dela najznačajnijih nemačkih filozofa, bez čega nije moguće započeti bilo kakvo
proučavanje njihovog stvaralaštva.
Na izložbi se mogu videti
dela četiri filozofa iz bibliotečkog fonda na nemačkom jeziku kao i naši prevodi.
Univerzitetska biblioteka „Svetozar Marković“ može se pohvaliti da u svom fondu
poseduje izuzetno vredno i retko originalno prvo izdanje Kantovog prvog dela Gedanken von wahren Schätzung der leben Kräfte iz 1746. godine, kao i skoro sve prevode dela Kanta, Fihtea, Šelinga i Hegela
na naš jezik. Za studente i istraživače može biti korisna bibliografija ovih
knjiga koja je data u katalogu a koja sadrži preko 300 bibliografskih
jedinica.
Posebno mesto u katalogu
i na izložbi imaju najnovija nemačka izdanja koja sadrže tumačenja dela filozofa nemačkog
idealizma, a koje je Univerzitetskoj biblioteci poklonio Gete institut u
Beogradu, čime je u važnom segmentu obogaćen fond, a korisnicima pružena nova
literatura o Kantu, Fihteu, Šelingu i Hegelu.